Pornografia jest łatwo dostępna i bywa ciekawym uzupełnieniem naszego życia erotycznego. Coraz więcej osób doświadcza jednak uzależnienia od pornografii, które może negatywnie wpływać na wiele obszarów życia. Powoduje trudności w relacjach z partnerem, odsuwa nas od dawnych zainteresowań, zwiększa też ryzyko późniejszego uzależnienia od masturbacji. Jak zawczasu rozpoznać uzależnienie od porno? Do kogo zwrócić się po pomoc i jak wygląda leczenie uzależnienia od pornografii?
Uzależnienie od pornografii – poznaj objawy, skutki i możliwości leczenia
Uzależnienie od pornografii to uzależnienie behawioralne – podobnie jak pracoholizm, kompulsywne zakupy czy wymykający się spod kontroli hazard. Według ICD-11 należy do grupy zaburzeń o charakterze kompulsywnych zachowań seksualnych¹. I choć samo korzystanie z filmów porno nie jest „złe” czy „niebezpieczne”, wymaga pewnej świadomości własnych zachowań i potrzeb. Istotne jest, w jakim wieku i sytuacji sięgamy po filmy dla dorosłych. Dlaczego wybieramy akurat tę formę stymulacji, a także czego od niej oczekujemy. Jak uzależnienie od porno wpływa na nasze życie i co miewa wspólnego z ryzykiem uzależnienia od masturbacji?
Problem uzależnienia od porno i jego konsekwencje
Wyobraźmy sobie obecną skalę zjawiska. Badania wskazują, że ponad 15% polskich studentów zauważa u siebie uzależnienie od pornografii². Problem nie dotyczy jednak tylko młodych dorosłych – rośnie bowiem ogólna liczba pacjentów zgłaszających potrzebę wsparcia. Uzależnienie od porno wiąże się z wieloma przykrymi konsekwencjami, które pojawiają się w naszym życiu stopniowo. Choć wiele się mówi na temat skutków oglądania pornografii, niezwykle łatwo jest je przeoczyć w praktyce. Kiedy pozostajemy w związku bywa, że to nasz partner pierwszy zwróci naszą uwagę na rosnące ryzyko rozwoju uzależnienia od pornografii. Jakie skutki oglądania pornografii występują najczęściej?
Jakie mogą być skutki oglądania pornografii?
Nic w psychologii nie dzieje się „od razu”. Jeśli jednak przez długi czas unikamy myśli, że być może mamy do czynienia z uzależnieniem od pornografii, jego konsekwencje mogą skomplikować wiele obszarów życia. Należy też pamiętać, że nie u każdej osoby korzystającej z porno skutki oglądania pornografii w ogóle dadzą o sobie znać. Jeśli traktujemy filmy dla dorosłych z dystansem i zachowujemy w życiu równowagę, nic złego się nie wydarzy. Jednak jakie skutki oglądania pornografii występują już przy realnym uzależnieniu?
1. Utrata czasu. Przy uzależnieniu od pornografii poświęcamy na nią zdecydowanie zbyt wiele naszego czasu, zaniedbując inne obszary życia. Naszą główną potrzebą staje się osiąganie satysfakcji seksualnej. Na drugi plan odchodzą dawne zainteresowania, relacje z bliskimi, aktywność zawodowa czy dbanie o „sprawy codzienne”.
2. Problemy z seksem. Jeśli prowadzimy życie seksualne (np. ze stałym partnerem), jednym ze skutków oglądania pornografii może być obniżenie naszego zainteresowania innymi aktywnościami okołoerotycznymi. Przy uzależnieniu od porno nie czujemy po prostu potrzeby rozładowywania napięcia seksualnego w żaden inny sposób.
3. Frustracja w związku. Kiedy zbyt mocno koncentrujemy się na pornografii i własnej przyjemności, nasz partner może się czuć pominięty, a relacja popadać w zaniedbanie. Dlatego też często uzależnienie od pornografii prowadzi do głębszych konfliktów z osobą, która do tej pory uczestniczyła w naszym życiu seksualnym i czuje „odrzucenie na rzecz porno”.
4. Rozwój kompleksów. Częstym skutkiem oglądania pornografii jest wytworzenie nierealnych oczekiwań pod względem możliwości seksualnych albo wyglądu. Tworzy to przestrzeń do rozwoju kompleksów – bo ciało nie jest idealne, bo aktorzy na filmach wyglądają lepiej, bo długość stosunków nie spełnia naszych zniekształconych oczekiwań.
5. Wzmacnianie bodźców. Uzależnienie od pornografii sprawia, że z czasem możemy czuć potrzebę „przesuwania granicy”. Dotychczasowy obraz seksu przestaje dawać nam satysfakcję, więc szukamy coraz mocniejszych bodźców. Bywa, że skutkiem oglądania pornografii jest też zupełna utrata zainteresowania „zwykłym seksem”.
Dlaczego uzależnienie od masturbacji i uzależnienie od pornografii często idą w parze?
Większość odbiorców treści pornograficznych szuka tych materiałów w jednym celu – by osiągnąć satysfakcję seksualną. Kiedy robimy to z partnerem, porno często staje się po prostu wstępem do naszej własnej zabawy. Kiedy jednak w całej sytuacji uczestniczymy sami, uzależnienie od pornografii może przynieść objawy uzależnienia od masturbacji. Bardzo często niestety dzieje się tak, że uzależnienia behawioralne chodzą parami. Oglądając nałogowo materiały pornograficzne, tworzymy przestrzeń do rozwoju niezdrowych zachowań seksualnych, którym oddajemy się w samotności. W przypadku uzależnienia od masturbacji, objawy częściowo pokrywają się ze skutkami oglądania pornografii w nadmiarze.
Uzależnienie od masturbacji – objawy, które warto znać
Tutaj również możemy nie zauważyć od razu, że masturbacja przestaje być dla nas jednym ze sposobów na rozładowanie napięcia seksualnego, a staje się zaburzeniem. Trwające uzależnienie od masturbacji, objawy i konsekwencje w różnych obszarach życia wywołują często poczucie wstydu, które odsuwa nas od szczerej rozmowy z partnerem albo sięgnięcia po pomoc. W jaki sposób rozpoznać, że mamy już do czynienia z objawami uzależnienia od masturbacji? Przyjrzyjmy się, jak często osiągamy satysfakcję seksualną samodzielnie i czy nie odbija się to negatywnie na naszym związku. Czy potrafimy odmówić sobie masturbacji bez silnego poczucia wewnętrznego napięcia? W jakich sytuacjach masturbacja staje się naszym „pierwszym wyborem”?
Objawy uzależnienia od masturbacji to na przykład:
▪︎ silna potrzeba (przymus) częstej masturbacji;
▪︎ wolisz masturbację od kontaktów seksualnych z drugą osobą;
▪︎ masturbacja jest metodą odreagowania stresu;
▪︎ częsta masturbacja staje się przyczyną konfliktów w związku;
▪︎ czujesz poczucie winy lub wstyd po masturbacji;
▪︎ rezygnujesz z innych czynności na rzecz masturbacji.
Uzależnienie od masturbacji – objawy, które warto znać
Tutaj również możemy nie zauważyć od razu, że masturbacja przestaje być dla nas jednym ze sposobów na rozładowanie napięcia seksualnego, a staje się zaburzeniem. Trwające uzależnienie od masturbacji, objawy i konsekwencje w różnych obszarach życia wywołują często poczucie wstydu, które odsuwa nas od szczerej rozmowy z partnerem albo sięgnięcia po pomoc. W jaki sposób rozpoznać, że mamy już do czynienia z objawami uzależnienia od masturbacji? Przyjrzyjmy się, jak często osiągamy satysfakcję seksualną samodzielnie i czy nie odbija się to negatywnie na naszym związku. Czy potrafimy odmówić sobie masturbacji bez silnego poczucia wewnętrznego napięcia? W jakich sytuacjach masturbacja staje się naszym „pierwszym wyborem”?
Objawy uzależnienia od masturbacji to na przykład:
▪︎ silna potrzeba (przymus) częstej masturbacji;
▪︎ wolisz masturbację od kontaktów seksualnych z drugą osobą;
▪︎ masturbacja jest metodą odreagowania stresu;
▪︎ częsta masturbacja staje się przyczyną konfliktów w związku;
▪︎ czujesz poczucie winy lub wstyd po masturbacji;
▪︎ rezygnujesz z innych czynności na rzecz masturbacji.
Leczenie uzależnienia od pornografii krok po kroku
Wielu pacjentów bierze pod uwagę leczenie dopiero wtedy, gdy nie radzi już sobie samodzielnie ze swoim uzależnieniem od pornografii. Czują nieustające napięcie i poczucie wstydu, tracą dobry kontakt z bliskimi osobami, pojawiają się też problemy w pracy. Warto jednak wiedzieć, że leczenie uzależnienia od pornografii jest jak najbardziej możliwe i nie wiąże się ze stygmatyzacją społeczną. Jeśli podejrzewamy u siebie uzależnienie od porno, psycholog to odpowiednia osoba do pierwszej rozmowy na ten temat. Dobry specjalista nie tylko wysłucha, ale też zarekomenduje dalsze kroki w leczeniu uzależnienia od pornografii, by jak najszybciej zażegnać problem.
Problem z porno – pomoc specjalisty
W przypadku uzależnienia od porno, pomoc specjalisty jest nieoceniona. Jeśli nie masz na razie pewności, do kogo warto zwrócić się z takim problemem, rozważ kilka możliwości działania. Pierwszą rozmowę na temat uzależnienia od pornografii dobrze jest odbyć z psychologiem, który ma doświadczenie w trudnościach seksuologicznych. Poszukaj więc seksuologa, do którego czujesz zaufanie i masz chęć do otwartej, szczerej rozmowy. Jeśli w kontekście Twojego leczenia uzależnienia od pornografii widzisz potrzebę bardziej „medycznego” podejścia, zapisz się na wizytę do lekarza psychiatry. Możesz też wykonać pierwszy krok zupełnie samodzielnie, rozpoczynając odwyk od porno.
Przy uzależnieniu od porno, pomoc świadczy:
▪︎ psycholog-seksuolog;
▪︎ psychoterapeuta (w różnych nurtach);
▪︎ lekarz psychiatra.
Jak wygląda i ile trwa odwyk od porno?
W toku leczenia uzależnienia od pornografii warto jest wdrożyć odwyk od porno. Możemy zrobić to przy wsparciu specjalisty (np. podczas terapii poznawczo-behawioralnej) albo spróbować zmierzyć z wyzwaniem samodzielnie. Jak jednak powinien wyglądać odwyk od porno, by pomógł nam uwolnić się z nałogu? Zadbaj o te elementy:
1. Wyrzuć porno ze swojego otoczenia. Unikaj wchodzenia na strony pornograficzne i przeglądania czasopism. Jeśli nie będziesz mieć mimowolnej styczności z takimi materiałami, będzie Ci łatwiej wyjść z uzależnienia od pornografii.
2. Pracuj nad zdrowymi nawykami. Szacuje się, że potrzeba od 18 do 254 dni, by wykształcił się nawyk – coś, co robimy już później automatycznie, bez zbędnego myślenia. W trakcie odwyku od porno szukaj innych metod rozładowywania stresu i powtarzaj je, dopóki nie staną się zdrowym nawykiem.
3. Zapisuj trudne momenty. To naturalne, że podczas leczenia uzależnienia od pornografii raz będzie lepiej, a raz gorzej. Zapisuj wszystkie trudne momenty – sytuacje, emocje i myśli. Notuj też sposoby, ktore w chwilach kryzysu przyniosły Ci ulgę i pomogły poczuć się lepiej. Odwyk od porno to długi proces – notatki pomogą utrzymać motywację i śledzić postępy!
4. Nie martw się, jeśli nie wyjdzie. To dotyczy każdego uzależnienia i pracy nad nawykami. Możesz mieć gorsze chwile i nie wszystko zawsze się uda. Nie obwiniaj się i nie załamuj. Po prostu próbuj dalej – efekty przyjdą dzięki wytrwałości.
5. Zapewnij sobie wsparcie. Kiedy mamy problem z uzależnieniem od pornografii, odwyk od porno to duże wyzwanie. Jeśli to możliwe, ogranicz w tym czasie inne źródła stresu. Zadbaj też o wsparcie w postaci innych osób – rozmawiaj o swoich emocjach z partnerem, przyjacielem, członkiem rodziny albo specjalistą.
Źródła naukowe:
Compulsive sexual behaviour disorder,[dostęp: 17.12.2024].
80 proc. polskich studentów ma kontakt z pornografią,[dostęp: 17.12.2024].
O autorze
Paulina Urbanowicz to doświadczony psycholog i psychoterapeuta. Wspiera pacjentów zmagających się z kryzysami w relacji, którzy doświadczają takich trudności jak samotność w związku czy nieefektywna komunikacja.
Kontakt: +48 797 404 763 · kontakt@urbannclinic.pl